Rối loạn lipid máu là bệnh lý phổ biến không chỉ ở người lớn tuổi mà ngày càng trẻ hóa ở xã hội hiện đại nhiều áp lực. Để điều trị tốt tình trạng này, ngoài tuân thủ điều trị thì người bệnh cần phải có một chế độ ăn khoa học và lành mạnh.

1. Rối loạn lipid máu là gì?

Rối loạn lipid máu hay còn gọi là bệnh mỡ máu, là bệnh đặc trưng bởi sự rối loạn của một hoặc nhiều thông số lipid trong máu  như tăng cholesterol hoặc tăng triglycerid, hoặc tăng LDL-c, hoặc giảm HDL-c… Rối loạn lipid máu thường được phát hiện cùng lúc với mội số bệnh lý tim mạch, nội tiết và chuyển hóa. Đồng thời rối loạn lipid máu cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm này.

2. Rối loạn lipid có nguy hiểm không?

Rối loạn lipid máu nếu không được phát hiện, kiểm soát và điều trị có thể gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người bệnh.

Các biến chứng của mỡ máu có thể gặp phải như:

• ‎Xơ vữa động mạch, làm hẹp lòng động mạch. Mỡ máu dư thừa di chuyển trong lòng mạch sẽ dễ bám vào lòng mạch máu, từ đó xuất hiện các mảng xơ vữa làm hẹp, thậm chí tắc lòng mạch. Khi mạch máu bị hẹp, lượng máu không đủ cung cấp cho tim và não – hai cơ quan quan trọng của cơ thể. Nguy hiểm hơn chính là nguy cơ xuất hiện cục máu đông. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nhồi máu cơ tim, nhồi máu não…

• Tăng huyết áp: Song song là các mảng xơ vữa gây ra do rối loạn lipid máu, khiến mạch máu bị thu nhỏ lại, thành mạch bị xơ vữa, không đàn hồi. Vì vậy, lượng máu lưu thông chảy qua sẽ khó khăn, đòi hỏi tim phải tăng co bóp, dẫn tới huyết áp tăng cao.
• Nguy cơ gây ra hoặc làm nặng thêm các bệnh lý mãn tính như gan nhiễm mỡ, béo phì, hội chứng chuyển hoá, làm tăng nguy cơ bệnh lý đái tháo đường…

3. Chế độ ăn cho người bị rối loạn lipid máu

3.1. Thực phẩm nên ăn

Thay đổi chế độ ăn uống là phương pháp điều trị bắt buộc khi mắc rối loạn lipid máu. Sau đây là một số loại thực phẩm được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích sử dụng:

• Ngũ cốc nguy cám và thực phẩm được làm từ ngũ cốc nguyên cám: đây là những thực phẩm giàu chất xơ, hỗ trợ làm giảm hàm lượng cholesterol trong cơ thể, bên cạnh đó, ngũ cốc còn giúp người bệnh có cảm giác no lâu và điều chỉnh cân nặng rất tốt.

• Cá biển: Cá biển chứa nhiều omega 3, là một axit béo không bào hòa rất tốt cho tim mạch và não bộ. Nên ăn cá biển tối thiểu 2 lần/tuần với các loại cá như: cá chích, cá ngừ, cá chép, cá hồi,…
• Thịt trắng: các loại thịt như thịt gà, cá nước ngọt, cá biển… nên được ưu tiên lựa chọn. Nên sử dụng các phần thịt nạc, không mỡ, không da để hạn chế các chất béo xấu như cholesterol.
• Chất xơ từ rau xanh và hoa quả: Chất xơ không chỉ giúp nhuận tràng, chống táo, cải thiện chức năng tiêu hóa mà còn có tác dụng cản trở hấp thu đường và cholesterol ngay tại đường ruột. Chất xơ nên có trong khẩu phần ăn hằng ngày của người bị rối loạn lipid máu.
• Các loại hạt dinh dưỡng: một số loại hạt như hạnh nhân, hạt chia, hạt lanh, macca, hạt bí đỏ… là những loại hạt giàu axit béo omega 6 và nhiều khoáng chất khác rất tốt đối với người bị mỡ máu.
• Dầu thực vật không bão hòa: một số loại dầu thực vật cũng có omega 6 tốt cho sức khỏe như: dầu mè, dầu vừng, dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu oliu…
• Sữa tách béo hoặc sữa hạt ngũ cốc: Người bị mỡ máu nên lựa chọn sữa đã loại bỏ chất béo trong sữa bò. Hoặc an toàn hơn có thể sử dụng các loại sữa thay thế có nguồn gốc hoàn toàn thực vật như các dòng sữa hạt ngũ cốc.

Đồng thời, người rối loạn lipid máu có thể áp dụng quy tắc bữa ăn với chiếc đĩa để kiểm soát tỷ lệ các nhóm chất trong bữa ăn hằng ngày được hợp lý và cân bằng hơn.

3.2. Thực phẩm nên tránh

Người bị rối loạn lipid máu cần tránh ăn những thực phẩm sau đây:

• Da và nội tạng động vật: Những loại thực phẩm này chứa rất nhiều chất béo bão hòa và cholesterol. Vì thế nên người bị mỡ máu cần hạn chế hoặc kiêng ăn để tránh chất béo xấu ngoại sinh.
• Đồ chế biến sẵn, đồ hộp: Các thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa,… rất có hại cho cơ thể. Không chỉ thế, hàm lượng đường và muối trong đồ hộp và thực phẩm chế biến sẵn cũng cao hơn, tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp và tiểu đường.

• Bơ hoặc mỡ động vật: Thay vào đó nên sử dụng dầu ăn hoặc bơ có nguồn gốc từ thực vật sẽ tốt hơn cho tim mạch.
• Lòng đỏ trứng: lòng đỏ có nhiều cholesterol, do vậy nên hạn chế sử dụng lòng đỏ. Có thể dùng lòng trắng trứng để thay thế.
• Bia rượu và đồ uống có cồn: bia rượu gây ảnh hưởng đến chức năng gan, có thể gây rối loạn chuyển hóa mỡ ở gan, gan nhiễm mỡ.

4. Thay đổi lối sống cho người rối loạn lipid máu

Không chỉ là thay đổi về chế độ ăn uống, người bị rối loạn lipid máu cần phải kết hợp với một lối sống lành mạnh để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Để cơ thể được khỏe mạnh mỗi ngày, nên thực hiện các thay đổi lối sống như sau:

• Tập thể dục thường xuyên. Nên duy trì tập thế dục mỗi ngày 30 phút, 5 lần mỗi tuần.
• Ăn nhạt, ăn ít béo.
• Giảm cân nếu bị thừa cân, béo phì.
• Bỏ hút thuốc lá.
• Uống nhiều nước hơn.
• Ngủ đủ giấc.
• Kiểm soát âu lo và căng thẳng
• Tuân thủ việc dùng thuốc điều trị rối loạn lipid máu theo chỉ định của bác sĩ.

Rối loạn lipid máu là một bệnh mãn tính phổ biến ở xã hội hiện đại. Tuy nhiên có thể kiểm soát được thông qua thay đổi chế độ ăn uống và lối sống. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình ngay hôm nay nhé!